Bài viết (64)
Ba nguyên lý quản trị quốc gia thịnh vượng
Hơn 20 năm qua, chúng ta dường như đã chấp nhận cơ chế thị trường nhưng vẫn loay hoay đi tìm những nguyên lý quản trị quốc gia để tương thích với cơ chế này. Lịch sử là quá khứ. Nhưng lịch sử chính là nơi để mỗi cá nhân, ...
“Đủ để mua lại sản phẩm mình tạo ra”
Những người viết về kinh tế học không chuyên luôn đòi hỏi các mức giá hay mức lương “công bằng”. Những khái niệm mơ hồ này về sự công bằng trong kinh tế đã có từ thời Trung cổ.
Động lực cho xuất khẩu
Điều duy nhất lớn hơn sự thèm khát vô cớ đối với xuất khẩu; đó là sự sợ hãi vô cớ đối nhập khẩu. Xét về logic, không có gì bất hợp lý hơn hai điều này. Về lâu dài, xuất khẩu và nhập khẩu luôn phải cân bằng nhau ...
Ai được thuế quan "bảo hộ"?
Chỉ việc nêu ra các chính sách kinh tế của các chính phủ trên thế giới cũng đủ làm bất kỳ một sinh viên nghiêm túc nào trong ngành kinh tế học phải giơ tay đầu hàng vì chán nản, và hỏi rằng liệu có ích gì khi thảo luận ...
“Mọi người đều phải có việc làm”
Mục tiêu kinh tế của bất kỳ một quốc gia hay cá nhân nào đều là nhằm đạt được những kết quả lớn nhất với một nỗ lực nhỏ nhất. Tiến bộ về kinh tế của nhân loại chính là sự tăng sản lượng với cùng một lực lượng lao ...
Giải trừ quân đội và đội ngũ công chức nhà nước
Sau mỗi cuộc chiến lớn, khi có đề xuất phải giải trừ quân đội, nhiều người luôn sợ rằng sẽ không có đủ việc làm cho những người này và kết cục là quân nhân sẽ bị thất nghiệp.
Tác hại của máy móc (Phần 2)
Nếu thực sự việc sử dụng các máy móc tiết kiệm sức lao động là nguyên nhân gây ra nạn thất nghiệp gia tăng, kết luận logic rút ra từ điều này sẽ mang tính đột phá không chỉ trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật hay kinh tế mà ...
Tác hại của máy móc (Phần 1)
Một trong những suy nghĩ sai lầm tồn tại lâu nhất trong kinh tế học là luận chứng cho rằng việc sử dụng máy móc, xét trên tổng quan, dẫn đến thất nghiệp.
Thị trường Tự do, Pháp trị, và Chủ nghĩa Tự do Cổ điển (Phần 2)
Thế giới mà chúng ta sống ngày nay ngày càng trở nên là một thế giới vô pháp luật, nếu chúng ta hàm ý vô pháp luật là những tình huống mà ở đó pháp trị không được tôn trọng hoặc thậm chí không được hiểu biết.
![[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Hết chương 3)](http://thitruongtudo.vn/upload/01_bai_viet/k22068_4.2.jpg)
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Hết chương 3)
Về các đặc tính cá nhân quan trọng liên quan đến những ràng buộc về mặt đạo đức, ta có một số gợi ý truyền thống như sau: tri giác và tự nhận thức; duy lý (khả năng sử dụng các khái niệm trừu tượng, không bị giới hạn trong ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Phần 4)
Ngoài ra, khi chúng ta đặt câu hỏi rằng đâu là điều có ý nghĩa, bên cạnh trải nghiệm cảm nhận của mọi người “từ bên trong,” thì lại nảy sinh nhiều vấn đề đáng kể khác. Giả sử có một cỗ máy trải nghiệm có thể tạo ra cho ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Phần 3)
Chúng ta có thể lý giải tình trạng và tác động của những ràng buộc lề về mặt đạo đức bằng cách xem xét đến những sinh vật, tức những động vật không phải con người, mà đối với chúng, ta thường không coi những ràng buộc lề nghiêm ngặt ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Phần 2)
Liệu có phi lý khi chấp nhận một ràng buộc lề C, thay vì hướng đến việc giảm các hành động xâm phạm C xuống mức thấp nhất? (Quan điểm sau xem C như một điều kiện (condition) hơn là một ràng buộc (constraint)). Nếu việc không xâm phạm C ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 3: Các ràng buộc đạo đức và nhà nước (Phần 1)
Chức năng của nhà nước cảnh sát đêm, trong lý thuyết tự do cổ điển, được giới hạn trong việc bảo vệ tất cả các công dân của nó trước bạo lực, trộm cắp, và gian lận, và trong việc thực thi các khế ước, v.v.; thế nên loại nhà ...
Cốt lõi của tự do là tự do kinh tế
Từ cuối những năm 1800, khi Chủ nghĩa Xã hội, Chủ nghĩa Tự do mới, và Tư tưởng Cấp tiến vươn lên, thì người ta thường có thái độ coi thường tự do kinh tế, cho rằng đấy là quan niệm thô lậu, không quan trọng – chỉ có những ...
![[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 2: Trạng thái tự nhiên (Phần 2)](http://thitruongtudo.vn/upload/01_bai_viet/k22068.2.jpg)
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 2: Trạng thái tự nhiên (Phần 2)
Nếu có một hội đoàn bảo vệ thống lĩnh khác với nhà nước, thì chúng khác nhau như thế nào? Có phải Locke đã lầm khi nghĩ rằng cần phải có một khế ước để hình thành nên xã hội dân sự? Giống như ông đã sai khi nghĩ rằng ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 2: Trạng thái tự nhiên (Phần 1)
Theo Locke, “trạng thái tự nhiên có nhiều bất tiện” khiến cho “tôi dễ dàng thừa nhận rằng chính quyền dân sự là một phương cách xử lý phù hợp” (mục 13). Để hiểu chính xác những gì mà chính quyền dân sự có thể xử lý, chúng ta phải ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] Chương 1: Tại sao lại là lý thuyết về trạng thái tự nhiên
Nếu nhà nước chưa từng tồn tại, liệu ta có cần phải tạo ra nó? Nó có cần thiết hay chăng, và ta có nhất định phải tạo ra nó? Triết học chính trị và các lý thuyết giải thích các hiện tượng chính trị phải đối mặt với những ...
[Tình trạng Không chính quyền, Nhà nước và Xã hội không tưởng] - Lời tựa
Mọi cá nhân đều hưởng những quyền, và có những điều không ai hoặc nhóm nào được phép làm với họ (mà không vi phạm quyền của họ). Đấy là những quyền đầy sức mạnh và rộng khắp; chúng làm nảy sinh câu hỏi: nhà nước và các quan chức ...
Giới thiệu David Hume, từ bản chất con người đến bản vị vàng
Là nhà triết học và nhà kinh tế, David Hume đặt lại vấn đề chủ nghĩa duy lý giáo điều và bảo vệ phương pháp lý luận thực nghiệm. Ủng hộ chủ trương tự do thương mại, luận điểm của ông về thương mại đã đặt nền tảng lý thuyết ...
Thị trường Tự do, Pháp trị, và Chủ nghĩa Tự do Cổ điển (Phần 1)
Lịch sử của sự tự do và sự thịnh vượng không thể tách rời khỏi sự thực hành của kinh doanh tự do và pháp trị [tinh thần thượng tôn pháp luật]. Cả hai đều là sản phẩm tinh thần của chủ nghĩa tự do cổ điển. Nhưng, trong thế ...
.jpg)
Giá trị đạo đức của chủ nghĩa tư bản
Chủ nghĩa tư bản đã cho ta một bằng chứng hùng hồn rằng, nhờ theo đuổi mô hình cạnh tranh, với hệ thống thiết chế chính yếu của nó dựa trên tư hữu và những thỏa ước xã hội tự nguyện, nó đã đạt được sự phát triển kinh tế ...
Tự Do Bất Khả Phân
Hầu như tất cả mọi người đều vì tự do. Ít nhất là họ nói họ vì tự do. Các chính trị gia hùng hồn khi nói về các quyền tự do của nước Mỹ nói chung. Không khó để tìm thấy những người ủng hộ tự do ngôn luận ...
Kinh tế thị trường và sự nhận diện
Ông Đinh Tuấn Minh – Trưởng nhóm nghiên cứu xây dựng Báo cáo phát triển nền kinh tế thị trường (KTTT) Việt Nam 2014 trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng xung quanh vấn đề hoàn thiện KTTT định hướng XHCN.
Nguồn gốc của nhà nước và chính phủ
Các nhà nước hiện đại cũng tự xưng là nguồn lập pháp duy nhất. Tuy nhiên trong lịch sử, các nhà nước chủ yếu thay thế luật tục bằng pháp luật cưỡng chế. Có rất nhiều điều luật xung quanh chúng ta mà không phải là sản phẩm của nhà ...
Kinh doanh “tự do” và trật tự cạnh tranh (Phần 2/2)
Trong lĩnh vực sáng chế công nghiệp nói riêng, chúng ta cần xem xét một cách nghiêm túc liệu có phải việc trao độc quyền sản xuất là hình thức tưởng thưởng thích hợp nhất và hiệu quả nhất để bù đắp lại những rủi ro liên quan đến các ...
Sự ngụy tạo tri thức
Hiện tượng thất nghiệp trên diện rộng hiện nay có nguyên nhân sâu xa từ việc áp dụng phương pháp nghiên cứu duy khoa học trong các lý thuyết kinh tế học phổ biến gần đây. Đó là phương pháp nghiên cứu bắt chước phương pháp nghiên cứu dựa trên ...
Kinh doanh “tự do” và trật tự cạnh tranh (Phần 1/2)
Nếu trong vài năm tiếp theo, tức là trong giai đoạn chỉ còn lại những vấn đề mà các chính trị gia hoạt động thực tiễn quan tâm, tiếp tục xu hướng chính quyền ngày càng kiểm soát nhiều hơn diễn ra tại phần lớn các khu vực trên thế ...
Ý nghĩa của cạnh tranh (Phần 2/2)
Có lẽ chúng ta sẽ biết nhiều hơn về bản chất và ý nghĩa của quá trình cạnh tranh nếu tạm quên đi những giả định mang tính nhân tạo làm cơ sở cho lí thuyết về cạnh tranh hoàn hảo và đặt câu hỏi liệu vai trò của cạnh ...
Ý nghĩa của cạnh tranh (Phần 1/2)
Có dấu hiệu cho thấy, càng ngày các nhà kinh tế học càng nhận ra rằng điều mà họ thảo luận trong những năm gần đây dưới tên gọi “cạnh tranh” không phải là cái được gọi trong ngôn ngữ đời thường.
Sử dụng tri thức trong xã hội (Phần 3/3)
Hệ thống giá cả chỉ là một trong những hình thức mà con người đã học được cách sử dụng (mặc dù việc làm thế nào để sử dụng nó tốt nhất vẫn còn ở rất xa) sau khi tình cờ có nó nhưng lại chẳng có hiểu biết gì ...
Sử dụng tri thức trong xã hội (Phần 2/3)
Nếu chúng ta có thể nhất trí rằng vấn đề kinh tế của xã hội chủ yếu là vấn đề làm thế nào để thích nghi nhanh chóng được với những thay đổi theo các hoàn cảnh cụ thể của thời gian và không gian thì hệ quả mà chúng ...
Sử dụng tri thức trong xã hội (Phần 1/3)
Ngày nay, hầu như người ta sẽ cho là quái dị khi ai đó nói rằng tri thức khoa học không phải là tổng của tất cả tri thức. Nhưng chỉ cần động não một chút, chúng ta có thể chỉ ngay ra được phía sau bức màn là một ...
Các giá trị Châu Á và chủ nghĩa tự do cổ điển (Phần 2/6)
Sự thật là dân chủ tự do không phải là điều kiện cơ bản giúp tăng trưởng kinh tế thành công. Câu chuyện của Đông Á và Singapore là minh chứng rõ ràng cho vấn đề này, các chính phủ độc tài có thể song hành với tốc độ tăng ...
Người Nhật đã hiện thực hóa giấc mơ bất khả thi của mình như thế nào? (Phần 2/2)
Lời giải thích thực sự về sự phát triển kinh tế thành công thời hậu chiến của Nhật Bản không nằm ở “chính sách công nghiệp” của MITI, mà dựa trên những đức tính tốt đẹp từ lâu đời - tiết kiệm, làm việc chăm chỉ, giảm chi tiêu chính ...
Người Nhật đã hiện thực hóa giấc mơ bất khả thi của mình như thế nào? (Phần 1/2)
Những nỗ lực của MITI nhằm chèo lái nền sản xuất của Nhật Bản không phải lúc nào cũng thành công. Khi nó cố gắng giữ giá thép vì lợi ích của các thành viên trong cartel bằng cách giới hạn sản lượng thép, một vài nhà sản xuất thép ...
Những nguồn lực tốt nhất của Singapore là Vị trí địa lý và Quyền tự do
Một điểm chung của những người đặt nền móng cho Singapore là triết lý kinh tế của họ - niềm tin vào chủ nghĩa tư bản và kinh doanh tự do. Các nhà lãnh đạo đầu tiên của Singapore thuộc địa là những người trung thành với chủ nghĩa tự ...
Cơ chế hoạt động của hệ thống giá
Giá sản phẩm được đưa ra dựa trên mối quan hệ giữa cung và cầu. Sau đó, nó tác động ngược trở lại đến cung và cầu. Khi mọi người có nhu cầu cao hơn về một sản phẩm, họ sẽ trả thêm tiền để có nó. Giá sản phẩm ...
Nền kinh tế thị trường xã hội: chiếc phao cứu sinh trong khủng hoảng
Cuộc khủng hoảng do COVID–19 đã hâm nóng những tranh luận về tương lai của nền kinh tế thị trường, và thôi thúc các quốc gia tìm kiếm một mô hình bền vững hơn để đương đầu với những thách thức của thế giới hậu đại dịch.
Làm thế nào bạn biết? Kiến thức và tiền đề của tự do
Bằng cách nào mà tri thức nằm trong hàng triệu bộ óc riêng rẽ lại có thể trở nên hữu dụng với những người khác? Về khía cạnh này thì các xã hội tự do có những lợi thế nào so với các xã hội độc tài hay bị kiểm ...
Vấn đề chi phí bảo vệ môi trường
Người ta thường tin rằng các nhà kinh tế học không để tâm nhiều đến môi trường bởi họ còn bận quan tâm đến tiền, thị trường và của cải vật chất. Và khi các nhà kinh tế học cân nhắc đến các biện pháp bảo vệ môi trường, họ ...
Triển vọng và các vấn đề của Chủ nghĩa Bảo vệ môi trường thân Thị trường tự do
Chủ nghĩa Bảo vệ môi trường thân thị trường tự do (Free Market Environmentalism- FME) mang lại nhiều hứa hẹn, nhưng theo tác giả Kolstad, FME sẽ kém hiệu quả hơn đối với các hàng hóa môi trường, chẳng hạn như không khí sạch.
Tại sao không có độc quyền khai thác trong thị trường tự do?
Thị trường không tạo ra cơ chế để các nhà độc quyền bóc lột người tiêu dùng. Giá trị của bất kỳ nguồn lực nào đều bắt nguồn từ sự đóng góp có giá trị mà nó mang lại cho người tiêu dùng, có nghĩa là vốn và nguồn lực ...
Việt Nam lập kỷ lục về tốc độ gia tăng chỉ số tự do kinh tế
Trong 25 năm qua, không quốc gia nào với quy mô dân số tương tự có mức gia tăng chỉ số tự do kinh tế mạnh mẽ hơn Việt Nam.
Blockchain, bitcoin và giấc mơ “địa đàng”
Nếu Nakamoto là một người thì ông/bà ta đứng trong Top 100 danh sách những người giàu nhất thế giới của tạp chí Forbes. Nhưng khác với tất cả các tỉ phú khác, Nakamoto không hề động đến một xu trong khối tài sản đó và có lẽ danh tính ...
P/v ông Võ Trí Thành: Cạnh tranh trong kinh tế chia sẻ phải đảm bảo thúc đẩy đổi mới
“Vừa học, vừa làm kinh tế chia sẻ phải trên tinh thần kịp thời”, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, đưa ra nhận định trong bối cảnh công nghệ thế giới đang thay đổi nhanh.
Covid-19 - Đừng đổ lỗi cho toàn cầu hóa
Giống như mọi khủng hoảng, đại dịch Covid-19 đã mở đường cho bao ý tưởng. Một số ý tưởng là tốt nhưng phần lớn thì rất tệ. Ý tưởng tồi tệ nhất trong số đó chính là cho rằng nguyên nhân gây ra và làm lan rộng đại dịch này ...
Tiến sĩ Nguyễn Đức Thành, nên bán Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam
Xung quanh vấn bán trường chuyên cho khối tư nhân vẫn còn rất nhiều ý kiến và lập luận khác nhau. Tiến Sĩ Nguyễn Đức Thành xuất thân từ cựu học sinh Trường Amsterdam đưa ra lập luận ủng hộ vì sao nên bán trường chuyên Amsterdam cho tư nhân.
Hiểu thế nào về “chủ ý hạ thấp giá trị tiền đồng”?
Hãng tin Reuters đưa tin Bộ Tài chính Mỹ đã đánh giá Việt Nam chủ ý hạ thấp giá trị tiền đồng so với đô la Mỹ. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng về việc định giá thấp tiền tệ lại thuộc về Bộ Thương mại Mỹ và đồng thời ...
Thị trường tự do có đạo đức hay không?
Các nhà kinh tế học trường phái thị trường tự do đã chỉ ra và chứng minh một cách thỏa đáng rằng doanh nghiệp tự do là cách thức hiệu quả và năng suất nhất để đáp ứng nhu cầu kinh tế của mọi người. Mối quan hệ đơn giản ...
Trường tư thục đang thích nghi với lệnh phong tỏa tốt hơn hệ thống độc quyền của trường công lập
Các trường tư có thể thích nghi với thay đổi hiệu quả hơn vì họ không bị cản trở bởi những quy định phiền phức như những trường công do nhà nước quản lý. Các trường ngoài công lập cũng có động lực thực sự để cung cấp giáo dục ...
Ở Việt Nam, mua hóa chất độc hại dễ như mua kẹo
Vụ nổ kinh hoàng ở Beirut tuần qua được xác định là do gần ba ngàn tấn amoni nitrat lưu kho ở cảng. Đây là hóa chất nguy hiểm và bị kiểm soát chặt chẽ ở nhiều quốc gia với hàm lượng chỉ định không được vượt quá ngưỡng 45%. ...
Cách thức mà một xã hội tự do đương đầu với đại dịch
Khi đại dịch COVID-19 bùng nổ trên toàn cầu, cách phản ứng chung của các chính phủ trên toàn thế giới là phong tỏa, bế quan tỏa cảng, giãn cách xã hội, v.v. Hệ thống kinh tế nội địa cũng như hoạt động mậu dịch quốc tế đã bị đánh ...
Kinh tế học trên một trang giấy
"Điều làm cho nó [kinh tế học] trở thành môn học hấp dẫn nhất là ở chỗ những nguyên tắc căn bản của nó đơn giản đến mức có thể viết trên một trang giấy, ai cũng có thể hiểu, nhưng ít người làm như thế" - Milton Friedman
Cạnh tranh và hợp tác
(Chuỗi các bài tiểu luận về Vấn đề đạo đức trong nền kinh tế thị trường) Những người bảo vệ thị trường thường nhấn mạnh lợi ích của cạnh tranh. Cạnh tranh tạo điều kiện cho người ta thường xuyên kiểm tra, thử nghiệm và thích nghi nhằm đáp ứng ...
Tư hữu là cốt lõi của tự do
Đoạn văn dưới đây được lấy từ bài phát biểu tại Hạ viện vào năm 1999, trong đó Ron Paul chỉ rõ tại sao sở hữu tư nhân và quyền riêng tư là cực kì cần thiết nhằm bảo vệ quyền tự do dân sự. Đây cũng là một phần ...
Mại dâm*
Mại dâm là cung ứng dịch vụ tình dục để lấy tiền. Mặc dù mại dâm không có mặt trong tất cả các xã hội mà ta từng biết, nhưng nó là thực tiễn đã từng tồn tại trên tất cả các các châu lục trong hàng ngàn năm và ...
Tại sao người nghèo lại cần quyền sở hữu, hay quyền sở hữu cho người bán hàng rong có thể tạo ra thịnh vượng như thế nào
Những người bán hàng rong đại diện cho cái mà de Soto gọi là “cuộc trường chinh” tới chủ nghĩa tư bản. Nếu bị chính quyền cản trở và quấy rầy thì quyền sở hữu không thể phát triển được. Kết quả sẽ là suy sụp và đổ nát. Nhưng ...
Điểm sách: "Luật, Lập pháp, và Tự do" của F.A. Hayek
Luật, Lập pháp, và Tự do [Law, Legislation, and Liberty] (Hayek, 1973) được xem là một trong những tác phẩm có đóng góp quan trọng nhất của F.A. Hayek trong lĩnh vực Luật học. Trong tác phẩm này, ông đã áp dụng hệ thống phương pháp luận được phát triển ...
Vai trò của đầu cơ trong nền kinh tế - Phần 2
Với cá nhân tôi thì tôi cho rằng đây là một bản năng tuyệt vời nhất mà loài người có được để duy trì sự tồn tại. Dẹp lòng tham đi thì chắc loài người vẫn còn đang luẩn quẩn ở mấy dãy núi ở Kenya chứ không sinh sôi ...
Vai trò của đầu cơ trong nền kinh tế - Phần 1
Giới đầu cơ trên các thị trường tài chính toàn cầu đã trở thành đối tượng để người dân trút giận trong những tháng cuối năm 2011. Theo tâm thế chung của xã hội, những kẻ đầu cơ này là thủ phạm gây ra bất ổn toàn cầu, nhưng thay ...
Thị trường tự do và thị trường phi tự do cùng với các giá trị đạo đức
“Bài viết đoạt giải nhất trong cuộc thi viết tiểu luận ngắn về chủ đề "Tính đạo đức trong nền kinh tế thị trường". Cuộc thi viết luận ngắn lần đầu tiên về chủ đề này ở Việt Nam, do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) ...
Điểm nghẽn chuỗi giá trị ngành rau quả
(TBKTSG) - Việc tìm kiếm thị trường cho hàng rau quả đang trở nên nóng hổi khi dịch Covid-19 làm gián đoạn đường sang thị trường Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra là vì sao nông sản Việt Nam hầu như chỉ có thể trông vào thị trường Trung Quốc? ...
Hayek và Việt Nam
"Một bức tranh xã hội lý tưởng..., hay quan niệm mở đường về trật tự xã hội chung mà con người hướng tới, không chỉ là điều kiện tiên quyết cần thiết của bất kì chính sách duy lý nào. Nó còn là đóng góp chủ yếu mà khoa học có thể dành để giải quyết những vấn đề chính ...
