Kế hoạch của Google nhằm phá vỡ hệ thống cấp bằng đại học chính là những gì mà Thị trường giáo dục đại học cần

Nhìn lướt qua mô hình của Google sẽ hiểu lý do tại sao các trường đại học nên lo lắng.

Vợ tôi và tôi gần đây đã thuê một cố vấn tài chính để giúp chúng tôi hoạch định tương lai tài chính của mình.

Anh ta có vẻ ngạc nhiên khi thấy rằng chúng tôi không muốn tận dụng điều khoản thuế 529 của Hoa Kỳ để giúp các bậc cha mẹ tiết kiệm cho việc học của con cái họ.

Anh ta nói với tôi: “Bạn có 3 đứa con, nhiều khả năng là ít nhất một trong số chúng sẽ vào đại học. Đó là điều rất dễ hiểu.”

Dù vậy, chúng tôi vẫn do dự. Tôi cũng muốn giảm bớt gánh nặng thuế má như bao người, nhưng thú thật, cả tôi và vợ đều thực sự nghi ngờ về giáo dục đại học. Mặc dù bản thân chúng tôi đều đã học đại học, nhưng có vẻ như hiện nay phương án đó không còn đáng tin cậy nữa.

Học đại học có thể đã từng là một điều “hiển nhiên” đối với phụ huynh và học sinh có đủ khả năng chi trả, nhưng giờ không còn như vậy nữa. Chi phí tăng vọt, lạm phát về điểm số, giá trị bằng cấp giảm dần, chính trị hóa trường học và một loạt các vấn đề khác đã làm lu mờ những lợi ích từng rất rõ của việc học đại học.

Mặc dù vậy, phần lớn suy nghĩ của tôi vẫn muốn con mình học đại học vì cảm thấy có quá ít lựa chọn khác. Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi.

Nỗ lực của Google nhằm loại bỏ tấm bằng đại học

Tháng 7 năm nay, Kent Walker, Phó Chủ tịch Cấp cao về Các vấn đề Toàn cầu và Giám đốc Pháp lý của Google, thông báo trên Twitter rằng Google đang mở rộng các lựa chọn liên quan đến giáo dục của mình.

Thông báo đó như một cái tát vào ngành giáo dục đại học của Hoa Kỳ.

Walker viết trên blog của Google: “Bằng cấp đại học nằm ngoài tầm với của nhiều người Mỹ và bạn không cần phải có bằng đại học có thu nhập ổn định. Chúng ta cần các giải pháp mới, dễ tiếp cận, huấn luyện ngay trong lúc làm việc - từ các chương trình dạy nghề nâng cao đến giáo dục trực tuyến - để giúp nước Mỹ phục hồi và tái thiết”.

Chắc chắn là khó có ai có thể thách thức được ngành giáo dục đại học trị giá 600 tỷ đô la của Mỹ. Tuy nhiên, các trường đại học nên lo lắng khi xem qua mô hình của Google.

Google tung ra nhiều khóa đào tạo chuyên nghiệp khác nhau, chuyên huấn luyện người làm các công việc cụ thể, thu nhập cao và đang có nhu cầu cao. Người tốt nghiệp có thể được trao “Chứng chỉ nghề nghiệp của Google” cho một trong các vị trí sau: Quản lý dự án (93.000 USD); Nhà phân tích dữ liệu (66.000 USD); Nhà thiết kế UX (User Experience - Trải nghiệm người sử dụng) (75.000 USD).

Mặc dù Google không nói đến chi phí học tập, nhưng nếu tương đương với chi phí cho Chứng chỉ Chuyên gia Hỗ trợ Công nghệ thông tin (CNTT) của Google, thì là khá thấp, đặc biệt là so với học phí bậc học đại học.

Học phí Chương trình Bổ trợ CNTT của Google là 49 USD mỗi tháng. Inc nói rằng như thế nghĩa là học phí cho chương trình kéo dài 6 tháng là khoảng 300 USD - chỉ bằng số tiền sinh viên đại học chi để mua sách giáo khoa trong một kỳ học mà thôi.

Xin so sánh với chi phí ở đại học; mỗi năm, sinh viên phải trả khoảng 30.000 USD tiền học phí, tiền nhà ở, tiền ăn ở, lệ phí và các chi phí khác.

Tuy nhiên, khác với đại học, Google sẽ không trao cho bạn bằng tốt nghiệp rồi chào tạm biệt bạn ngay lập tức. Google hứa sẽ hỗ trợ người tốt nghiệp tìm kiếm việc làm, kết nối họ với các nhà tuyển dụng như Intel, Bank of America, Hulu, Walmart và Best Buy.

Người tốt nghiệp cũng sẽ đủ điều kiện ứng tuyển cho một trong hàng trăm cơ hội học việc mà công ty đang cung cấp.

Vậy có cần học đại học?

Trong kinh tế học, chúng ta sử dụng một thuật ngữ đơn giản để nói rằng thứ gì đó có xứng đáng hay không: giá trị. Chúng ta biết rằng giá trị mang tính chủ quan. Nhưng nếu người tiêu dùng mua một thứ gì đó mà không cần suy nghĩ, thì có nghĩa là họ cho rằng giá trị của món hàng đó cao hơn số tiền mà họ phải trả.

Tuy nhiên, đánh giá giá trị của bằng cấp là một việc không hề đơn giản. Nó khác với việc mua bít tết ở cửa hàng tạp hóa. Người mua hầu hết không phải phải trả chi phí trong ngắn hạn, và lợi ích của việc mua hàng được kéo dài trong nhiều năm.

Chúng ta biết rằng, đối với nhiều sinh viên, học đại học là một khoản đầu tư lý tưởng nhằm tăng thu nhập, trong khi đối với một số người khác, học đại học hóa ra lại là một khoản đầu tư tồi vì họ không tốt nghiệp hoặc những kỹ năng mà họ học được không giúp họ kiếm được nhiều tiền hơn. (Ví dụ: Tôi là nhân viên pha chế sau khi có bằng undergraduate degree; tôi không kiếm được nhiều tiền hơn sau khi đã có bằng).

Chúng ta cũng biết rằng giá cả và giá trị thay đổi theo thời gian. Trong giáo dục đại học, giá cả đã tăng mạnh trong 30 năm qua trong khi giá trị lại giảm dần.

Như Arthur C. Brooks đã chỉ ra trên tờ The Atlantic số ra trong tháng 7, từ năm 1989 đến năm 2016, học phí và lệ phí ở trường đại học đã tăng 98% tính theo giá trị thị trường (đã điều chỉnh theo lạm phát), gấp khoảng 11 lần so với thu nhập trung bình của hộ gia đình.

Đồng thời, có bằng chứng thuyết phục rằng, trong khi chi phí học đại học đang tăng mạnh, thì giá trị của bằng cấp lại đang giảm dần vì cung đã vượt cầu.

Đối với những bậc phụ huynh như tôi, ý tưởng chi 350.000 USD để đưa ba đứa con của mình vào đại học, nói thẳng ra là khó có thể chấp nhận được. Tôi chẳng thấy giá trị gì ở việc học đại học khi so sánh với các lựa chọn khác. (Tuy nhiên, như tôi nói với vợ tôi, điều này không có nghĩa là tôi sẽ không cho con mình đến Princeton nếu nó được nhận vào học và tôi tin rằng đại học là phù hợp với nó.) Mấy năm gần đây, mỗi lần nghĩ tới tương lai của các con là tôi ngày càng lo lắng hơn.

Sẽ làm gì nếu không học đại học? Tại sao lại không có những lựa chọn tốt hơn? Chúng ta đang rất cần những lựa chọn đó.

Cái hay của thị trường tự do là các nhu cầu sẽ không bị lờ đi trong một thời gian dài. Trong hệ thống tự do, sự đổi mới sẽ giúp lấp đầy những khoảng trống nhằm thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng.

Việc Google khuếch trương hệ thống bằng cấp mang lại hai điều mà giới trẻ (và cha mẹ họ) đánh giá cao: các kỹ năng việc làm và uy tín.

Đừng đánh giá thấp sức mạnh của uy tín trong hệ thống bằng cấp của Google. Uy tín rất quan trọng. Trên thực tế, khi bạn nhìn vào nền giáo dục mà nhiều sinh viên đại học nhận được ngày nay, uy tín là món họ mua, chứ không phải giáo dục.

Giá trị của bằng cấp có thể đã giảm dần theo năm tháng, nhưng các bậc cha mẹ và con cái họ vẫn có thể chấp nhận những khoản chi phí cao, vì họ tin chắc chắn rằng chỉ cần học đại học và sau đó tốt nghiệp là đã có địa vị và được công nhận rồi.

Các tập đoàn lớn như Google có nhiều thứ để cung cấp hơn là họ nghĩ. Trên thị trường hiện nay, việc có Google trong sơ yếu lý lịch có thể mang lại uy tín tương tự như một trường đại học - và có thể nói là kỹ năng làm việc thì cao hơn hẳn.

Một khi các công ty phát hiện được rằng thương hiệu của họ có thể cung cấp những mặt hàng mà người tiêu dùng muốn - đào tạo kỹ năng và chứng nhận - thì nó có thể phá vỡ mô hình giáo dục hiện tại. Có khả năng là các công ty cũng có thể phục hồi phong cách học nghề phổ biến một thời, có thể được bắt nguồn từ Bộ luật Hammurabi ở Babylon cổ đại, thông qua các chương trình đào tạo kinh doanh hiện nay ở các tập đoàn Praxis và Google.

Cuối cùng, các chương trình như Chứng chỉ nghề nghiệp của Google sẽ cung cấp sự cạnh tranh rất cần thiết cho hệ thống trường đại học và các lựa chọn bổ sung cho những thanh niên muốn đi những bước tiếp theo trên con đường dẫn vào thế giới.

Hãy hoan hỉ lên các bậc cha mẹ!

Nguồn: Jon Miltimore, Google’s Plan to Disrupt the College Degree Is Exactly What the Higher Education Market Needs, Fee, 28/8/2020