Những luận cương liên bang (Phần 1)

Giới thiệu

Những Luận cương Liên bang (The Federalist Papers) hay còn được dịch là “Các bài viết chủ trương chế độ liên bang” là tập hợp 85 bài chính luận của Alexander Hamilton, James Madison và John Jay đăng trên một số báo xuất bản tại tiểu bang New York, Hoa Kỳ từ tháng 10/1787 đến tháng 5/1788, nhằm kêu gọi công chúng ủng hộ dự thảo Hiến pháp Hợp chúng quốc Hoa Kỳ 1787. Mặc dù được viết bởi ba tác giả, song các tham luận đều lấy chung một bút danh là Publius (để tưởng nhớ Publius Valerius Publicola – chính trị gia và học giả La Mã đã triệt để bênh vực thể chế cộng hòa La Mã).

Những chủ đề chính được đề cập trong Luận cương Liên bang bao gồm: (1) Sự cần thiết thành lập Liên bang (các tham luận số 1 – 14); (2) Những hạn chế của Hiến chương Liên hiệp các Tiểu bang (các tham luận số 15 – 22); Những ưu điểm của thể chế chính trị được đề xuất trong Dự thảo Hiến pháp (các tham luận số 23 – 36); Đặc điểm của thể chế cộng hòa (các tham luận số 37 – 51); Quyền Lập pháp (các tham luận số 52 – 66); Quyền Hành pháp (các tham luận số 67 – 77); Quyền Tư pháp (các tham luận số 78 – 83); Phần tổng kết (các tham luận số 84 – 85).

Giá trị nổi bật của tập Những Luận cương Liên bang là nó đã phân tích một cách sâu sắc và thuyết phục về sự cần thiết, những nguyên tắc tổ chức và cách thức giám sát quyền lực nhà nước trong chính thể cộng hoà. Đây là trước tác triết học chính trị và chính quyền thực dụng quan trọng nhất được viết ra từ trước đến nay tại Hoa Kỳ. Nó được sánh với các tác phẩm nổi tiếng của một số nhà tư tưởng thời cổ đại và Khai sáng, cụ thể như cuốn Nền cộng hòa của Plato, Khoa học chính trị của Aristotle hay Thuỷ quái (Leviathan) của Thomas Hobbes. Nói về Những Luận cương Liên bang, Thomas Jefferson từng đánh giá, đây là: “lời bình luận hay nhất về các nguyên tắc của chính quyền… từng được viết ra”; John Stuart Mill từng ca ngợi, đây là: “bản chuyên luận bổ ích nhất mà chúng ta có về chính quyền liên bang”, còn theo Alexis de Tocqueville, đây là: “một cuốn sách xuất sắc mà các chính khách của mọi quốc gia cần phải quen thuộc”…

Chính vì vậy, mặc dù được công bố cách đây đã hơn hai thế kỷ, song cho đến ngày nay, tập Những Luận cương Liên bang vẫn còn được xem là một trong những tác phẩm có giá trị bậc nhất trong nghiên cứu về chủ nghĩa hợp hiến và việc tổ chức bộ máy nhà nước theo các nguyên lý của nền pháp quyền. Tác phẩm này hiện vẫn được các chính khách, chuyên gia và đại biểu nghị viện ở nhiều quốc gia trên thế giới tham khảo và vận dụng trong quá trình soạn thảo, sửa đổi, thông qua và áp dụng Hiến pháp của nước mình.

Do giới hạn của sách, chúng tôi không thể đăng toàn bộ 85 bản tham luận của tập Những Luận cương Liên bang mà chỉ trích đăng một số đoạn tiêu biểu. Phần trích trong cuốn sách này là nội dung cuốn “Hamilton, Madison and Jay: On the Constitution” của Giáo sư Ralph H.Gabriel, Đại học Yale, Hoa Kỳ (xuất bản năm 1954), được dịch và ấn hành bởi Việt Nam Khảo dịch xã (có trụ sở ở 61 Lê Văn Duyệt, Sài gòn) vào các năm 1959 và 1966 ở miền Nam Việt Nam, dưới tên gọi là “Luận về Hiến pháp Hoa Kỳ”. Do cơ quan ấn hành của ấn phẩm này hiện không còn tồn tại, xét ý nghĩa của bản dịch và với mục đích phi lợi nhuận, chúng tôi quyết định biên tập và đăng lại bản dịch của Việt Nam Khảo dịch xã. Trong quá trình biên tập, chúng tôi giữ nguyên cấu trúc cũ (trong đó các đoạn trích đã được Giáo sư Ralph H.Gabriel sắp xếp theo các vấn đề để tiện cho người đọc theo dõi), tuy nhiên có sửa đổi một số từ và thuật ngữ mà đến nay đã không còn phù hợp để tránh cho người đọc khỏi mất công tra cứu từ điển.

I. TƯ TƯỞNG VỀ MỘT QUỐC GIA MỚI 

1. Giá trị của Liên bang (1/3)

HAMILTON

Sau một thời gian kinh nghiệm cụ thể về sự bất lực của Chính phủ liên bang hiện hành, ngày nay đồng bào có nhiều vụ thảo luận và biểu quyết về một Hiến pháp mới của Hiệp Chủng Quốc châu Mỹ. Chủ đề tự nó đã vạch rõ tính chất quan trọng của nó vì kết quả sẽ ảnh hưởng ngay tới vận mệnh của Quốc gia Liên bang, tới nền an ninh và hạnh phúc của tất cả các thành phần đã kết tụ thành Liên bang, tới số phận của một đế quốc mà về nhiều phương diện đã được coi là một đế quốc kỳ lạ nhất thế giới. Người ta vẫn thường hay nói là hình như đấng Tạo hóa đã ban cho dân tộc của quốc gia này quyền định đoạt về một vấn đề rất quan trọng, bằng hành vi và sự gương mẫu của dân tộc, để xem con người thực sự có khả năng tạo lập được một chính thể tốt lành nhờ ở trí suy luận và quyền tự do chọn lựa, hay là con người sẽ bắt buộc phải theo một chính thể tạo thành do may rủi và do bạo lực. Nếu lời nói trên là đúng thì phải nói là cơn khủng hoảng mà chúng ta đang trải qua chính là một kỷ nguyên để cho dân tộc của quốc gia này hãy quyết định. Và nếu dân tộc chúng ta sẽ quyết định chọn lựa một hành động sai lầm thì quả là cả một tai nạn chung cho nhân loại vậy.

Tôi nêu ý tưởng vừa rồi là để gây thêm lòng nhân ái làm phụ lực cho lòng ái quốc của đồng bào, là để thu hút thêm lòng quan tâm mà tất cả các đồng bào biết nghĩ và có thiện tính đều có sẵn đối với quốc sự trọng đại mà đồng bào sẽ phải quyết định. Sự chọn lựa của chúng ta sẽ thật là tốt đẹp biết bao nếu chúng ta biết cân nhắc đúng đắn những quyền lợi thực sự của chúng ta, nếu chúng ta biết gạt ra ngoài những thắc mắc vô ích và những sự xét đoán thiên lệch mà mục đích không liên quan tới công ích. Nhưng tiếc thay, lòng chúng ta tha thiết mong ước như vậy nhưng sự thật thì chắc đâu chúng ta đã dám hy vọng là thành đạt được mỹ mãn như vậy. Dự thảo (Hiến pháp) được đưa ra cho quốc dân thảo luận có ảnh hưởng liên quan tới quá nhiều quyền lợi riêng biệt, sẽ cải cách quá nhiều cơ cấu tổ chức địa phương cho nên cuộc thảo luận e sẽ phải dính líu tới quá nhiều vấn đề và sẽ làm cho chúng ta không thấy rõ được giá trị của dự thảo hay sẽ phanh phui những quan điểm, những tình cảm, những thành kiến không thuận tiện cho công cuộc khám phá chân lý…

…Vâng, thưa đồng bào, tôi có bổn phận nói để đồng bào biết là sau khi đã nghiên cứu kỹ lưỡng bản dự thảo, tôi đã nhận định rõ ràng là đồng bào nên chấp thuận bản dự thảo đó vì nó thích hợp với quyền lợi của đồng bào. Tôi tin tưởng chắc chắn dự thảo đó là con đường an toàn nhất để duy trì và tiến triển tự do, nhân phẩm và hạnh phúc của đồng bào. Tôi không thắc mắc và lo ngại về dự thảo này bởi vì tôi thành thực không hề cảm thấy nỗi thắc mắc và lo ngại nào cả về nó. Tôi không muốn giả vờ đắn đo cân nhắc lợi hại trước mặt đồng bào bởi vì trong lòng tôi, tôi đã quyết định rồi. Tôi xin trình bày thẳng thắn cho sự tin tưởng nhất định của tôi và tôi xin thành thật vạch rõ trước mắt đồng bào những lý do tại sao tôi quyết định như vậy. Con người thành thật tin tưởng thì không bao giờ có thể bị hiểu lầm được. Tuy vậy, tôi không muốn phải nhắc đi nhắc lại những lời thề nguyện của tôi để làm cho đồng bào tin thực. Sự thành tâm là ở trong lòng mỗi người nhưng những quan điểm biện hộ thì cần phải nhanh phui ra để cho mọi người cùng thấy để cùng suy xét. Những quan điểm của tôi, tôi xin trình bày cùng đồng bào với một tinh thần tôn trọng sự thực.

Có lẽ có người nghĩ rằng biện luận để chứng minh cho lợi ích của chế độ liên bang là thừa, bởi vì trong thâm tâm, đa số nhân dân các tiểu bang đều hiểu liên bang là cần thiết và không có ai phản đối chính sách liên bang cả. Nhưng trong một vài nhóm tư nhân đã bắt đầu có những tin đồn phản đối Hiến pháp mới và cho rằng biện pháp liên kết cả 13 tiểu bang là quá rộng lớn, cần phải kết tụ các tiểu bang thành nhiều liên hiệp khác nhau. Chủ trương này chỉ trong ít lâu nữa sẽ được truyền bá rộng lớn hơn và lúc đó sẽ được cổ động công khai. Rốt cuộc vấn đề chính sẽ vẫn là chọn lựa một trong hai con đường, một là chấp thuận Hiến pháp mới, hai là bằng lòng để cho Liên bang bị tan rã. Vì vậy, chúng ta cần phải bắt đầu xem xét chính sách liên bang có những lợi điểm nào, và nếu liên bang bị tan rã thì các tiểu bang sẽ bị lâm vào những hiểm họa và những nguy cơ nào…

JAY

Khi dân chúng nước Mỹ nhận định được là hiện nay họ đang có nhiệm vụ quyết định về một vấn đề mà hậu quả sẽ vô cùng quan trọng thì cố nhiên là họ sẽ nhận thấy ngay là quyết định của họ cần phải rất đắn đo, suy xét của họ cần phải tường tận, đứng đắn.

Ai cũng hiểu rõ là cần có một chính phủ, và cũng không ai có thể chối cãi được rằng một khi chính phủ đã được thành lập, dù trong trường hợp nào hay bằng thế lực nào cũng vậy, nhân dân cần phải nhường lại cho chính phủ một số quyền hạn tự nhiên của nhân dân, có như vậy thì chính phủ mới có đủ uy quyền. Vì vậy, dân chúng cần phải cân nhắc để xem quyền lợi của mình sẽ được bảo vệ nhiều hơn nếu mình thành lập một quốc gia đơn nhất đặt dưới quyền một chính phủ liên bang độc nhất, hay là mình nên chia ra thành nhiều liên hiệp khác nhau và trao cho thủ lĩnh của mỗi liên hiệp những quyền hạn mà đáng lẽ mình chỉ nên trao cho một chính phủ quốc gia trung ương mà thôi.

Từ trước tới nay, dư luận thông thường và đồng nhất vẫn công nhận rằng sự thịnh vượng của dân tộc Mỹ có được là nhờ nhân dân vẫn tiếp tục đoàn kết chặt chẽ cùng nhau, chính vì vậy cho nên những người công dân khôn ngoan và đứng đắn nhất của toàn quốc đều mong ước, cầu nguyện, nỗ lực hoạt động để cho toàn dân cùng đoàn kết. Nhưng gần đây một số chính trị gia cho rằng dư luận từ trước tới nay đã sai lầm và nếu quốc dân muốn tìm thấy an toàn và hạnh phúc thì chớ nên đi tìm trong sự đoàn kết mà nên đi tìm trong sự chia sẻ quốc gia thành nhiều liên hiệp hoặc thành nhiều tiểu bang có đầy đủ chủ quyền riêng rẽ. Chủ trương mới này có vẻ kỳ lạ, thế mà nó là chủ trương có thực. Và có một số người trước kia chủ trương đoàn kết nhưng nay lại theo chủ trương chia rẽ. Không hiểu những nhà chính trị này đã nghe theo những lời biện luận nào hay đã tìm thấy những lý lẽ nào mà đã thay đổi tâm tính nhưng dù sao thì đồng bào cũng chỉ nên tin theo chủ trương của các nhà chính trị này sau khi đã suy xét kỹ lưỡng và đã tin tưởng chắc chắn là chủ trương mới này căn bản dựa trên sự thật và một chính sách hợp lý.

Đã nhiều lần tôi cảm thấy sung sướng vô cùng mỗi khi tôi nghĩ tới nước Mỹ độc lập này, và tôi cho nước Mỹ độc lập này không phải là nhiều mảnh đất đai xa nhau, biệt lập nhau, nay được kết tụ cùng nhau, mà chính là một quốc gia độc nhất và nối liền cùng nhau, phì nhiêu và bao la, một quốc gia của những con người Tây phương tự do. Đấng Tạo hóa đã đặc cách ban cho quốc gia này những đất đai khác nhau, mỗi nơi sản sinh một lối, thấm nhuần toàn cõi bằng muôn vàn sông ngòi để cho dân chúng tiện bề sinh cư lập nghiệp. Biển cả bao vây bờ cõi quốc gia hình như có dụng ý thắt chặt quốc gia với nhau, còn trong nước thì sông ngòi nối liền nhau như có ý giúp đỡ cho dân chúng tiện đường vận chuyển, thông thương với nhau.

Tôi lại cũng cảm thấy vô cùng sung sướng khi nghĩ rằng đấng Tạo hóa chắc rất hài lòng khi ban cho quốc gia độc nhất này một dân tộc độc nhất đoàn kết cùng nhau, một dân tộc cùng chung một tổ tiên, một ngôn ngữ, một tôn giáo, cùng theo những nguyên tắc chính trị giống nhau, cùng có những phong tục tập quán giống nhau, đồng tâm cộng lực để sát cánh tranh đấu trong một cuộc chiến tranh lâu dài và thảm hại, và sau cùng đã cùng nhau kiến tạo tự do và độc lập cho toàn quốc.

Quốc gia này và dân tộc này hình như sinh ra là để cho nhau, và đấng Tạo hóa hình như đã xếp đặt từ trước khiến cho một số người đồng loại đã phải đoàn kết cùng nhau trong những mối dây liên lạc thân thiết và sau này những người đó sẽ không bao giờ có thể chia rẽ thành nhiều nhóm có chủ quyền khác nhau để khích bác nhau, ghen ghét nhau, cách biệt nhau. Những tình cảm đoàn kết đó từ trước tới nay vẫn bao trùm tất cả mọi tầng lớp, mọi giai cấp của dân tộc chúng ta. Trong tất cả các mục đích chung của chúng ta, chúng ta vẫn đồng nhất là một dân tộc duy nhất, công dân nào cũng vậy, dù ở chỗ nào cũng vậy, đều được hưởng những quyền hạn công dân như nhau và được quốc gia che chở ngang nhau. Là một quốc gia duy nhất, dân tộc chúng ta đã cùng nhau sát cánh tranh đấu trong chiến tranh cũng như đã đồng tâm cộng lực để vui hưởng cảnh thái bình. Là một quốc gia duy nhất, chúng ta đã đánh bại kẻ thù chung của dân tộc chúng ta, đã liên kết với những đồng minh của quốc gia chúng ta, đã ký kết các hiệp ước và đã tham dự các hội nghị với các nước ngoại bang…

Chúng ta cũng nên nhớ rằng không những quốc hội đầu tiên mà tất cả các quốc hội tiếp theo về sau, ngay cả hội nghị lập hiến này, đều đồng một lòng cùng dân chúng mà nhận định rằng nền thịnh vượng của nước Mỹ này có được hay không là nhờ sự đoàn kết của quốc dân. Duy trì và tăng tiến nền thịnh vượng đó chính là mục tiêu của toàn dân khi toàn dân triệu tập hội nghị lập hiến và đó cũng là mục tiêu của Dự thảo Hiến pháp mà hội nghị đã khuyến cáo nhân dân hãy chấp thuận. Trong thời kỳ quan trọng này, tại sao lại có những người toan tính làm sụt giảm giá trị của sự đoàn kết? Dụng ý của họ là gì? Những mục đích tốt của họ là gì? Tại sao họ lại đề nghị là ba hay bốn liên bang thì tốt hơn là chỉ có một liên bang? Tôi tin tưởng là dân chúng đã tỏ ra có một nhận định rất đúng về vấn đề này và đã ủng hộ chính nghĩa liên bang một cách đồng nhất với những lý do chính đáng và hữu lý, và tôi sẽ cố gắng giải thích những lý do đó trong những bài nghị luận mà tôi sẽ viết sau này. Những người chủ trương bãi bỏ nhiều liên hiệp để kết tụ các tiểu bang thành một liên bang độc nhất đã nhận định rõ ràng là nếu dự án liên bang mới mà bị bác bỏ thì liên bang Hiệp Chủng Quốc sẽ lâm vào một tình trạng tan rã nguy kịch. Đó là một trường hợp chắc chắn phải xảy ra và tôi thành thật mong ước là mỗi người công dân đứng đắn, nếu xảy ra trường hợp liên bang bị tan rã, sẽ hô lớn câu sau đây của một thi sĩ: “Vĩnh biệt! Vĩnh biệt thời đại vinh quang của chúng ta!”.

Nguồn: trích từ Ralph H.Gabriel (1954). Hamilton, Madison and Jay: On the Constitution. Đại học Yale, Hoa Kỳ. Được dịch và ấn hành bởi Việt Nam Khảo dịch xã (có trụ sở ở 61 Lê Văn Duyệt, Sài gòn) vào các năm 1959 và 1966 ở miền Nam Việt Nam, dưới tên gọi là “Luận về Hiến pháp Hoa Kỳ”.